Wstęp
W roku 2015 Zjednoczona Prawica prowadziła kampanię wyborczą głosząc, że „Polska jest w ruinie”. To oczywiste wtedy kłamstwo -niestety- jest obecnie bliskie zmaterializowania się. Po ośmiu latach rządów PiS i ich prawicowych satelitów, finanse publiczne są na skraju załamania, a polskiej gospodarce grozi poważny kryzys, czego przejawem jest najwyższa od 25 lat inflacja.

Polska, podziwiana za spektakularną i stawianą za wzór transformację ustrojową, z kraju szanowanego za praworządność i utrzymywanie najwyższych standardów demokratycznych, staje się negatywnym przykładem i ostrzeżeniem dla innych. Unia Europejskich Demokratów, jako bezpośrednia kontynuatorka Unii Demokratycznej oraz Unii Wolności – jednych z głównych sił politycznych tamtego okresu rozwoju naszego kraju, świadoma rozmaitych niedociągnięć i zaniechań czasu transformacji, jest gotowa zmierzyć się z tymi wyzwaniami, jakie przed naszym krajem stanowi dramatyczne dziedzictwo rządów Zjednoczonej Prawicy.

Podstawą dla naszych przyszłych działań są wartości i oceny zawarte w naszej Deklaracji Ideowej, jak również przedstawione w niej nasze poglądy na to jakiej Polski chcemy.

Zdajemy sobie sprawę z ogromu i rozległości problemów, jakie trzeba będzie rozwiązać. Chcemy więc zwrócić uwagę jedynie na wybrane kwestie, którymi chcielibyśmy się zająć i do podjęcia których będziemy nakłaniać naszych przyszłych partnerów politycznych.

1. POLSKA, EUROPA, ŚWIAT

Obecność Polski w Unii Europejskiej ma dla naszego kraju fundamentalne znaczenie. Europejski wybór – dokonany przez Polaków w referendum w 2003 r., gdy ogromną większością zadecydowano o przystąpieniu naszego kraju do UE – był motywowany tylko częściowo względami gospodarczymi. Miał on przede wszystkim charakter polityczny, o cywilizacyjnym wymiarze, porównywanym czasami nawet do przyjęcia w X wieku przez Polskę chrześcijaństwa. Rozwój i umacnianie Unii Europejskiej leży w istotnym interesie Polski.

Polityka zagraniczna.

Chcemy:

  • Dalszej integracji Unii Europejskiej, którego finalnym akordem może być przekształcanie jej w federację państw członkowskich.

  • Powrotu Polski do kręgu krajów ściśle przestrzegających przyjętych na siebie zobowiązań traktatowych oraz wartości na których opiera się Unia Europejska.

  • Odbudowania, a następnie umacniania silnej pozycji Polski, jako kluczowego gracza w UE, pozostającego w dobrych relacjach ze wszystkimi państwami członkowskimi, z RFN włącznie.

  • Rozwijania współpracy w ramach Trójkąta Weimarskiego, w celu budowania wspólnej polityki bezpieczeństwa europejskiego, w szczególności na kierunku wschodnim, we współdziałaniu z Wielką Brytanią i Ukrainą.
  • Umacniania wspólnej polityki zagranicznej Unii i odejścia od zasady jednomyślności w rozstrzyganiu spraw technicznych i wykonawczych.
  • Rozwinięcia i konkretyzacji zawartych w Traktacie Lizbońskim gwarancji bezpieczeństwa na wypadek agresji, usprawnienia procesów decyzyjnych i rozbudowa zdolności do podejmowania wyzwań wymagających użycia europejskich sił zbrojnych.
  • Zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego, także przez wspólną politykę zakupów nośników energii, takich jak węglowodory, węgiel czy paliwo jądrowe.
  • Utrzymania polityki rozszerzania Unii (w tym zwłaszcza przyspieszenia negocjacji akcesyjnych z Ukrainą) oraz zdecydowanego i jednolitego ze strony UE przeciwstawiania się imperialnej i agresywnej polityce Rosji, a także solidarnego działania wobec wyzwań ze strony Chin.

  • Wzmacniania współpracy z NATO, bez prób rywalizacji z Sojuszem i stała troska o siłę więzi transatlantyckich z USA.

  • Odbudowy sprawnej dyplomacji, bo choć Polska nie jest krajem o oddziaływaniu i interesach globalnego wymiaru, to jednak musi pamiętać o tym, że jest członkiem Unii Europejskiej, która jest i w coraz większym stopniu musi być ważnym podmiotem na światowej scenie politycznej. Oznacza to konieczność stałego śledzenia międzynarodowej sceny, posiadanie sprawnego korpusu dyplomatycznego, aktywnego w kształtowaniu unijnej polityki i gotowego do podejmowania wspólnych działań. W szczególności konieczna jest aktywność Polski w relacjach z takimi krajami jak Białoruś, Mołdowa, kraje regionu Kaukazu i Azji Centralnej.

Bezpieczeństwo Polski

Imperialistyczna i ekspansjonistyczna polityka Federacji Rosyjskiej, realizowana przy pełnej pogardzie dla prawa międzynarodowego i przyjętych norm, grożąca podstawowym interesom i integralności terytorialnej państw znajdujących się w zasięgu rosyjskiego oddziaływania czyni sprawę bezpieczeństwa Polski sprawą o pierwszoplanowym znaczeniu. Dlatego chcemy:

  • Dalszego wzmacniania spoistości, siły i wiarygodności Sojuszu Północno-Atlantyckiego, który jest fundamentem, na którym opieramy bezpieczeństwo naszego kraju.
  • Zabiegania o dalsze trwałe wzmocnienie wojskowej obecności NATO na naszym terytorium.
  • Rozwijania dwu i wielostronnej współpracy wojskowej, przede wszystkim z naszymi sąsiadami, w tym z Niemcami, a także ze Stanami Zjednoczonymi, które winny odgrywać specjalną rolę w budowaniu naszych zdolności obronnych.
  • Stworzenia sprawnego systemu obrony państwa i dokonanie w tym celu gruntownej rewizji przyjętych ostatnio regulacji prawnych, które wprowadzają ogromny zamęt w mechanizmach kierowania państwem w czasie wojny i wojennego konfliktu.
  • Rozbudowania i modernizacji polskich sił zbrojnych po przejrzeniu obowiązujących programów pod kątem ich realności i rzeczywistych potrzeb.
  • Rozwoju polskiego przemysłu obronnego w oparciu o transparentne i konsultowane z najlepszymi ekspertami programy zakupów dla polskich sił zbrojnych, współpracę w ramach Unii Europejskiej i mechanizmy offsetu związane z zakupami za granicą.

2. PAŃSTWO , OBYWATEL

Kształt państwa polskiego, które chcemy rozwijać, zapisany jest w Deklaracji Ideowej UED. Czytamy w niej:

Chcemy Polski, która jest dobrem wspólnym wszystkich jej obywateli, Polski która swoje miejsce widzi w wielkiej rodzinie demokratycznych krajów europejskich tworzących Unię Europejską. Jej ideowe podstawy zawarte w europejskich traktatach, takie jak poszanowanie godności osoby ludzkiej, wolności, niedyskryminacji, pluralizmu, tolerancji, sprawiedliwości i równości są zasadami, na których chcemy się opierać w naszych działaniach.

Rządy prawa, demokracja, społeczeństwo obywatelskie

Rządy Zjednoczonej Prawicy doprowadziły do tego, że zgodnie z ocenami wszystkich międzynarodowych renomowanych ośrodków badawczych, Polska w chwili obecnej jest państwem o ograniczonej drastycznie demokracji, krajem zmierzającym w stronę autorytaryzmu.
Dlatego chcemy:

  • Powrotu do realnego przestrzegania Konstytucji, zarówno co do jej litery jak też i jej ducha, i to zarówno przez rząd i organy administracji państwowej, jak też przez Prezydenta RP.
  • Dokonania przeglądu wszystkich aktów prawnych przyjętych w czasach rządów PiS i doprowadzenia ich do stanu zgodnego z Konstytucją i prawem europejskim.
  • Przywrócenia prawdziwej niezależności sądom i powrotu do pełnego przestrzegania prawa. Szczególnie istotne będzie przywrócenie wiarygodności Trybunałowi Konstytucyjnemu przez doprowadzenie do tego, że zasiadać w nim będą osoby o najwyższych kwalifikacjach prawniczych i moralnych, a także politycznie bezstronni. Oznaczać to musi, że sędzią Trybunału nie może być osoba, która w okresie poprzedzającym mianowanie prowadziła aktywną działalność polityczną w ramach jakiegoś politycznego ruchu czy partii.
  • Odpolitycznić prokuraturę przez oddzielenie stanowiska Prokuratora Generalnego od stanowisk w rządzie. Podległość prokuratury rządowi winna mieć wyłącznie charakter administracyjny.

  • Ukarania winnych łamania prawa, w tym przede wszystkim Konstytucji RP.

  • Wzmocnić prawnie i materialnie wymiar sprawiedliwości, aby wydatnie usprawnić i skrócić bieg spraw w sądach i prokuraturze.
  • Odpolitycznić CBA i inne agencje śledcze, przy równoczesnym przeprowadzeniu weryfikacji ich uprawnień oraz dotychczasowych działań.
  • Zwiększenia społecznej i sądowej kontroli nad działaniami służb policyjnych, a w szczególności – wprowadzenia realnego sądowego nadzoru nad wyrażaniem zgody na podsłuchy, czy inne działania operacyjne.
  • Państwa neutralnego światopoglądowo, w którym rozdział kościołów i państwa jest jasny i obustronnie respektowany, także w sferze gospodarczej, w której Kościół korzysta z nadmiernych przywilejów. Niedopuszczalna jest ingerencja w sferę polityki czynników kościelnych, jak też niedopuszczalna byłaby ingerencja władz państwowych w kwestie religijne czy organizacyjne poszczególnych kościołów. W celu zapewnienia rzeczywistego i skutecznego rozdziału należy przeanalizować funkcjonowanie Konkordatu i ewentualnie doprowadzić do jego korekty, a także do przywrócenia relacjom majątkowym z Kościołem normalnego wymiaru gospodarczego.

  • Wzmocnienia społeczeństwa obywatelskiego i wspierania przez instytucje państwowe rozwoju postaw zaangażowania w sprawy publiczne. Tylko tak można odnowić i wzmocnić polską demokrację. Jesteśmy za wspieraniem rozwoju organizacji pozarządowych i innych inicjatyw obywatelskich, co oznacza nie tylko ich wsparcie finansowe, ale również przestrzeganie zasady obowiązkowych konsultacji i wysłuchań wszystkich projektów ustaw procedowanych w Sejmie i Senacie. Skończyć też trzeba z praktykami ingerencji w działalność organizacji pozarządowych i próbami sterowania nimi za pomocą subwencji i dotacji motywowanych względami politycznymi.

Samorządność

Gwarantem demokracji i podstawowym mechanizmem włączania obywateli w bieg spraw publicznych oraz  wspólne kształtowanie otaczającej rzeczywistości są samorządy. Unia Europejskich Demokratów opowiada się za:

  • Dalszą decentralizacją państwa. Oznacza to przede wszystkim jasne określenie i rozgraniczenie kompetencji administracji rządowej i samorządów na szczeblu gminy, powiatu i województwa.
  • Zdecydowanym poszerzeniem kompetencji samorządu województwa. Wojewoda, jako przedstawiciel rządu, poza oczywistymi kwestiami nadzoru kontrolnego i prawnego nad funkcjonowaniem samorządów, winien zachować jedynie funkcje ograniczone do spraw związanych z działaniem służb i lokalnych elementów administracji rządowej.
  • Przekazywaniem kolejnych kompetencji samorządom. Temu musi towarzyszyć zapewnienie im stosownych środków do realizacji nowych zadań. Zmniejszanie czy ograniczanie ich dochodów przez zmiany w systemie podatkowym nie będzie przez nas akceptowane.
  • Zwiększaniem roli samorządów w dysponowaniu środkami na rozwój regionalny pochodzącymi z Unii Europejskiej.

3. GOSPODARKA

Konstytucyjna norma, deklarująca „społeczną gospodarkę rynkową”, wymaga gruntownego odnowienia praktyki jej stosowania. Praktyka ta nie uwzględniała po 1990 roku w wystarczającym stopniu zasad solidarności społecznej, ale też norma ta była nadużywana dla usprawiedliwiania bezrefleksyjnego stosowania zasad wolnego rynku z naruszeniem interesu publicznego.

Własność prywatna i przedsiębiorczość jest i winna być w przyszłości podstawą gospodarowania w Polsce, zarówno w odniesieniu do indywidualnej działalności gospodarczej i samozatrudnienia, jak i przedsiębiorstw o większej skali działania. Służyć temu winno sprawiedliwe i przejrzyste otoczenie prawne oraz pewność gospodarowania, chronione całą mocą i powagą państwa.

Jednocześnie, państwo musi i powinno pomagać tym, którzy tego potrzebują. Nie ma przy tym zgody na nieuzasadnione rozdawnictwo i marnotrawstwo środków publicznych.

W rozwoju przedsiębiorstw i przedsiębiorczości oraz w uczciwym i sprawnym państwie upatrujemy główne sposoby na rozwiązywanie problemów społeczno-gospodarczych, na zmniejszanie różnic w poziomie życia pomiędzy Polską a bogatszymi krajami Unii Europejskiej, na zapewnienie godnego bytu polskim rodzinom.

Chcemy:

1. Obronić wartość polskiego złotego i uprościć system podatkowy

Skomplikowany system określania danin publicznych jest jedną z głównych barier rozwoju dobrobytu Polaków i ich przedsiębiorczości. Z kolei deprecjacja wartości polskiego złotego, wynikająca na rynku krajowym z inflacji, a na rynku międzynarodowym z braku zaufania do stabilności naszej gospodarki jako całości, negatywnie rzutuje na ów rozwój i istotnie zmniejsza wzrost dochodu narodowego Polski.

Inflacja winna zostać sprowadzona do poziomów sprzed pandemii. Wymaga to ograniczenia deficytu budżetowego i zniesienia tzw. długu ukrytego, zaparkowanego w funduszach celowych funkcjonujących poza kontrolą Sejmu i doprowadzenia do funkcjonowania budżetu państwa jako jego odpowiedzialnego planu finansowego. Konieczne jest przywrócenie Narodowemu Bankowi Polskiemu jego konstytucyjnej roli strażnika wartości pieniądza i uniezależnienie od wpływu politycznego.

Ustawicznie zmieniane od dwu dekad prawo podatkowe, zarówno dotyczące osób prawnych jak i fizycznych, osiągnęło w wydaniu „Polskiego (nie)Ładu” wręcz groźny stopień skomplikowania i zawiłości. Ustawy te należy napisać na nowo, upraszczając ich brzmienie i dostosowując do współczesnej wiedzy o organizacji przedsiębiorstw, międzynarodowych przepływach kapitału i zachowaniach obywateli. Przyczyni się to również – w warunkach niedostatku oszczędności krajowych – do przyciągnięcia większej liczby inwestorów zagranicznych.

Przebudowa systemu podatkowego winna preferować podejście „ryczałtowe” w wielu obszarach, bez nadmiernej szczegółowości i tropienia nielicznych i często wyimaginowanych przestępstw skarbowych. Takie rozwiązanie będzie ośmielać do tworzenia nowych miejsc pracy oraz przyniesie oszczędności – bo obniży się ryzyko bycia przedsiębiorczym i będzie mógł się zmniejszyć aparat skarbowy.

Kluczową kwestią w zarządzaniu finansami państwa jest sposób wydawania pieniędzy publicznych. Należy to robić w sposób eliminujący interes prywatny lub interes polityczny, a przy tym tak, aby poprzez mądre wydatki tworzyć nowe inwestycje i pobudzać gospodarkę, a nie tylko redystrybuować pieniądze.

2. Uruchomić realny program mieszkaniowy dla młodych

Artykuł 75 ust.1 Konstytucji RP stanowi, że:
„Władze publiczne zobowiązane są do(..) popierania działań obywateli zmierzających do uzyskania własnego mieszkania”.

Od zawsze nierozwiązanym jest problem mieszkań dla nowych pokoleń, podejmujących własną drogę życiową po osiągnięciu pełnoletności. Zaspokojenie potrzeb młodych może zostać osiągnięte na różne sposoby: przez wynajem, zakup lub podjęcie własnej inwestycji. Bieżące potrzeby społeczeństwa wymagają od państwa wsparcia tych, którzy zasobów własnych nie mają, ale oferują pracę własnych rąk i głów jako warunek udzielenia im pomocy.

Unia Europejskich Demokratów jest pomysłodawcą programu „Własny Kąt”. Zakłada on aktywny udział państwa w kreowaniu rynku nieruchomości poprzez system dofinansowań najmu lub zakupu, albo też wkładu skarbu państwa w inwestycje mieszkaniowe przez pozyskanie gruntów dla inwestycji własnych osób pracujących.

Warunkiem uruchomienia inwestycji pod budownictwo mieszkaniowe jest pozyskanie gruntów od państwowych molochów gospodarczych, w zamian np. za udziały mieszkaniowe w przyszłych inwestycjach na tych gruntach lub bezpośrednią rekompensatę finansową. Inwestorom indywidualnym państwo winne udzielać poprzez BGK gwarancji do kredytu komercyjnego na rzecz budowy, pod warunkiem zachowania prawa pierwokupu w razie chęci sprzedaży przed okresem 20 lat i za cenę uwzględniającą udzielone wsparcie.

3. Wspomagać rozwój małych i średnich przedsiębiorstw

Polska przedsiębiorczość to ponad dwa miliony podmiotów, z czego 300 tysięcy to firmy zatrudniające co najmniej 10 pracowników. Firmy sektora małych i średnich przedsiębiorstw (mśp) – zarówno zorganizowane jako spółki, jak i przedsiębiorcy indywidualni – są w Polsce w większości nadal w fazie wzrostu organicznego i nie są odporne na szoki zewnętrzne i zwroty w polityce gospodarczej, fundowane przez rządzących. Ta podatność wymaga, by rozwój takich firm, szczególnie ważnych gospodarczo, wspomagać w racjonalny i społecznie uzasadniony sposób.

A zatem, poza oczywistymi wymogami zahamowania destrukcyjnej dla nich inflacji, trzeba:

  • ułatwić małym firmom dostęp do kapitału. Konieczne jest rozwijanie funduszy pożyczkowych i poręczeniowych oraz stosowanie bardziej obiektywnej i dostosowanej do ich możliwości procedury ubiegania się o środki z funduszy UE, w tym uczestnictwa w projektach Krajowego Planu Odbudowy. Niezbędny jest udział przedstawicieli firm przy tworzeniu programów związanych ze wzrostem konkurencyjności przedsiębiorstw,
  • urealnić i wprowadzić w życie postanowienia tzw. konstytucji dla przedsiębiorców, w szczególności co do ograniczenia samowoli organów skarbowych, nękania nadmiernymi kontrolami, tolerowania nieznaczących błędów oraz proporcjonalności kar do popełnionych wykroczeń,
  • utrzymywać preferencyjne, ryczałtowe składki na ubezpieczenia społeczne, płacone przez czas określony przez osoby podejmujące nową działalność gospodarczą, również w formie samozatrudnienia,
  • dać dojrzałym przedsiębiorcom, prowadzącym działalność ponad 3 lata, prawo zawieszenia na okres do 5 lat płacenia składek emerytalnych (oprócz składek zdrowotnych) pod warunkiem obowiązku uzupełnienia kapitału emerytalnego większą składką w okresie późniejszym,
  • stworzyć warunki wspierania, tworzenia i rozwoju spółdzielni i grup producenckich, szczególnie w obszarze rolnym i produkcji energii.

4. Dać ulgi tym, którzy inwestują i tworzą miejsca pracy

Interes społeczny wymaga, by inwestycje, będące przecież motorem gospodarki były jak najwyższe, szczególnie w Polsce – kraju cierpiącym na ich niedostatek z powodu nieudolności rządów prawicy.

Małe i mikro- przedsiębiorstwa winne mieć w ciągu pierwszych 3 lat istnienia firmy możliwość wpisywania natychmiastowo w koszty wydatków na inwestycje i innowacje, tym samym prowadząc je z dochodów przed opodatkowaniem. Firmy te są bowiem zbyt słabe kapitałowo i niezdolne do podejmowania większego ryzyka, stąd właśnie ich niezwykle niska aktywność inwestycyjna.

Dla wszystkich podmiotów gospodarczych proponujemy natomiast ulgę inwestycyjną w podatku dochodowym. Jej wprowadzenie w wysokości do 50%, zachęci do inwestycji zamożnych przedsiębiorców polskich i zagranicznych, szczególnie tych, którzy z powodu niestabilności otoczenia prawnego dotychczas się z nimi wstrzymywali. Proponujemy ulgę, ponieważ ulga działa motywacyjnie na wypracowywanie i wykazywanie zysku i nie ogranicza zdolności kredytowej i płynności finansowej przedsiębiorców.


5. Wykorzystać szanse, jakie daje nam członkostwo w Unii Europejskiej

Członkostwo w Unii Europejskiej należy traktować jako szansę, daną Polsce po raz pierwszy od wieków, na przyspieszony rozwój gospodarczy i kreację realnego społeczeństwa obywatelskiego. Udział w projekcie europejskim jest narzędziem, które musimy aktywnie wykorzystywać. Celem winna być dbałość o wzrost konkurencyjności polskich przedsiębiorstw, zachowanie praworządności, wzrost świadomości obywateli oraz sprawności usług i instytucji publicznych. Ważne są również podejmowane przez nasz kraj konkretne działania na szczeblu Unii Europejskiej. Dlatego:

  • aktywnie uczestniczmy w pracach nad każdą nową perspektywą budżetową UE, domagajmy się autentycznego stosowania zasady solidarności przy podziale środków z budżetu unijnego,
  • wspierajmy działania unijne służące kreowaniu dochodów własnych Unii, przeciwstawiające się dyktatom ponadnarodowych korporacji,
  • starajmy się o możliwie szybkie, z punktu widzenia kondycji gospodarczej Polski, wejście do strefy euro. Wspólna waluta europejska będzie ważnym elementem budowy naszego bezpieczeństwa fizycznego i ekonomicznego. Docelowo, jej wprowadzenie poprawi warunki gospodarowania: przyniesie niższe stopy procentowe i dostęp do tańszego kapitału, zniesie ryzyko kursowe, będzie promować umieszczanie polskich firm w łańcuchach dostaw producentów zagranicznych,
  • sprzeciwiajmy się ujednolicaniu stawek podatkowych na terytorium UE (tym bardziej, że oznaczałoby to podniesienie podatków u nas). Uważamy, że państwa powinny mieć możliwość konkurowania ze sobą w przyciąganiu nowych inwestycji. Walczmy o pełną liberalizację w przepływie usług i osób na terytorium Unii,
  • zabiegajmy o wprowadzenie takich zasad wspierania przez Unię badań naukowych, które umożliwią wyrównanie szans ośrodkom w Polsce i innych nowych krajach członkowskich, dysponującym wysoko wykwalifikowaną kadrą, ale gorszym wyposażeniem.

6. Być eko!
Unia Europejskich Demokratów uważa, że wszelkie działania gospodarcze należy podporządkować kilku imperatywom funkcjonowania państwa:

  • działaniu na rzecz transformacji energetycznej,
  • oszczędzaniu zasobów naturalnych i dbałości o ład przestrzenny,
  • zachowaniu zdrowych warunków życia społeczeństwa,
  • ochronie środowiska naturalnego, biologicznej różnorodności i krajobrazu.

Transformacja energetyczna, to wymóg nie tylko wyznaczony dyrektywami unijnymi, ale i konieczność wynikająca ze zmian w sytuacji geopolitycznej. Do argumentów ściśle odnoszących się do zmniejszania zanieczyszczania środowiska naturalnego gazami cieplarnianymi i pyłami groźnymi dla ludzi, doszły argumenty konieczności skokowego ograniczenia importu paliw z zagranicy.

W tym celu rozwijajmy energetykę na szczeblu lokalnym, pozostawiając tradycyjnej energetyce zawodowej jedynie rolę dopełniającą i stabilizującą na czas małej dostępności energii odnawialnej, ze słońca i wiatru. Owym stabilizatorem mogą być zarówno energetyka jądrowa, jak i rozproszona generacja oparta na biogazie. Bezwzględnie powinniśmy zwiększyć dostępność terenów pod farmy wiatrowe, rozsądnie równoważąc interes społeczności lokalnych, wymogi krajobrazowe i docelowy interes gospodarczy. Konieczna jest budowa magazynów energii w różnych dostępnych technologiach i przebudowa sieci energetycznych na całkowicie podziemne – znacząco bardziej bezpieczne i nie ingerujące w krajobrazy kraju.

Uważamy, że przy obecnym stanie techniki, całkowita rezygnacja z transportu napędzanego silnikami spalinowymi nie jest możliwa. Będziemy dążyć do obowiązkowej elektromobilności w transporcie miejskim – zbiorowym i indywidualnym oraz do zastąpienia transportu lotniczego na odległościach do 500km szybkim transportem kolejowym.

Chcemy zintensyfikować odzyskiwanie i ponowne wykorzystanie (recycling) surowców, poprzez ekologiczne podejście do zasobów naturalnych oraz konkurencyjność produkcji w przedsiębiorstwach.

Zamierzamy wzmocnić znaczenie planowania przestrzennego i wprowadzić hierarchiczność planów przestrzennego zagospodarowania. Życie społeczne i gospodarcze toczy się w przestrzeni, która ma określone walory i naturalne możliwości. Ich wykorzystanie bez degradacji tej przestrzeni stanowi istotę ładu przestrzennego, który zamierzamy chronić, by nie dochodziło do degradacji środowiska przyrodniczego i kulturowego oraz oszpecania krajobrazu.. Niekontrolowane rozproszenie urbanizacji stanowi poważne zagrożenie dla środowiska, szczególnie dla obszarów cennych przyrodniczo. Niezbędne jest wzmocnienie roli planowania przestrzennego, a także przynosi wymierne straty dla społeczeństwa.

Uważamy, że zachowanie bogactwa przyrodniczego i kulturowego powinno być polską racją stanu, także w wymiarze rozwoju rolnictwa i turystyki przyjaznych środowisku, właściwego gospodarowania wodą i zasobami leśnymi, a przede wszystkim zapewnienia zdrowych warunków życia społeczeństwa.

4. SPOŁECZEŃSTWO

Uważamy, że władze Rzeczpospolitej Polskiej muszą wszystkim tworzyć możliwości uczestnictwa w rozwoju gospodarczym i społecznym. Dlatego chcemy ten cel realizować:

  • w lokalnych wspólnotach, dzięki którym wsparcie i pomoc jest lepiej dobrana do potrzeb,
  • w porozumieniu z organizacjami pozarządowymi, lokalnym samorządem, przedsiębiorstwami,
  • w szerokim porozumieniu i dialogu społecznym ze wszystkimi, którzy mogą pomóc, jak również środowiskami osób wykluczonych i zagrożonych wykluczeniem,
  • zapewniając dzieciom dobrą edukację, by nie były skazane na dziedziczenie biedy, zapewniając kształcenie ustawiczne dorosłym, by mogli znaleźć pracę lub zmienić na lepszą,
  • likwidując rozmaite bariery: społeczne, ekonomiczne, a w przypadku osób niepełnosprawnych i starszych – także architektoniczne.

Będziemy dążyć do zrównania szans wszystkich obywateli, poprzez dobre wykształcenie, dostęp do informacji, sprawna publiczna komunikacja oraz tani kredyt, umożliwiający młodym ludziom uzyskanie pierwszego mieszkania i rozpoczęcie własnej działalności gospodarczej.

Starszemu pokoleniu zapewnimy możliwość poznania nowoczesnych form komunikacji, w tym zinformatyzowanie komunikacji między obywatelem a administracja publiczną. Zaproponujemy również rozwinięcie nowoczesnych form kształcenia ustawicznego oraz znaczne rozszerzenie uczestnictwa w kulturze, jej odbiorze i współtworzeniu.

Jesteśmy przekonani, że przyczyniłoby się to pośrednio do istotnego ograniczenia narastających dysproporcji w rozwoju różnych regionów naszego kraju.

Zdrowie

Jednym z podstawowych zagadnień jest dobra opieka medyczna,

Dlatego chcemy:

  • zwiększenia dostępu do świadczeń gwarantowanych,
  • wprowadzenia standardów, aby każdy pacjent wszędzie był traktowany jednakowo,
  • wprowadzenia dla placówek opieki zdrowotnej kontraktów długoterminowych na usługi zdrowotne,
  • restrukturyzacji długu publicznych zakładów opieki zdrowotnej,
  • utworzenia sieci szpitali publicznych nie podlegających prywatyzacji,
  • wprowadzenia dobrowolnych dodatkowych ubezpieczeń zdrowotnych,
  • rozwoju lecznictwa długoterminowego,
  • przyznania priorytetu promocji zdrowia i profilaktyki nad działaniami naprawczymi oraz priorytetu opieki ambulatoryjnej nad szpitalną,
  • ustanowienia systemu monitorowania konsumpcji leków,
  • zmiany zbyt restrykcyjnego prawa dotyczącego aborcji,
  • przywrócenia zlikwidowanych oddziałów geriatrycznych w polskich szpitalach,
  • zorganizowania w każdym województwie punktów pomocy psychologicznej w postaci całodobowych telefonów zaufania opłacanych z budżetu Państwa.

Emerytury i finasowanie ochrony naszego zdrowia

Podstawowym źródłem finasowania rent, emerytur i systemu ochrony naszego zdrowia są tzw. składki ZUS. Ich powiązanie z systemem podatkowym jest obecnie wadliwe, rodzi rozliczne skutki uboczne i niesprawiedliwości, których doświadczają Polacy przy okazji dotychczasowych nieudolnych prób zmian systemu.

Dlatego chcemy :

  • zachowując zasadę, że „bogaci płacą więcej”, utrzymać regułę ograniczania tej formy redystrybucji do racjonalnych rozmiarów (zasada 30-krotności średniego wynagrodzenia),
  • docelowego uproszczenia całego systemu poboru podatków i składek (czyli danin publicznych) do systemu znanego pod nazwą „Jednolitej Daniny”,
  • równej składki zdrowotnej (będące podstawą utrzymania systemu ochrony zdrowia), płaconej niezależnie od statusu podatkowego osoby ubezpieczonej i rodzaju wykonywanej pracy.

Zapewnienie tej usługi publicznej na wysokim, cywilizacyjnie zasłużonym, poziomie nie pozwala na odstępstwa od zasady powszechności, ale też nie powinno być źródłem niezasłużonych dochodów państwa przez triki podatkowe. Dlatego np. jesteśmy za przywróceniem zasady, że osoby prowadzące działalność gospodarczą nadal winne traktować składkę zdrowotną jako swój koszt działalności i móc zaliczać ją do kosztów podatkowych.


Oświata, polityka społeczna, rodzina

Będziemy podnosić poziom polskiej edukacji, zwłaszcza poprzez nowoczesne – przystosowane do wymogów współczesnej, cyfrowej rzeczywistości – programy nauczania. Chcemy także, by polska szkoła miała nie tylko lepsze warunki materialne, ale również znaczną autonomię programową i metodyczną.

Uważamy, że rola Ministra Edukacji oraz podległych MEN kuratorów powinna być ograniczona do nadzoru w przestrzeganiu wyznaczonych standardów, niezależnie od tego, kto szkołę założył i kto nią zarządza.

Gwarantujemy również wycofanie ze szkół polityki oraz ideologii, a także znaczące podniesienie wynagrodzenia nauczycieli.

Polska szkoła musi stać się miejscem twórczym i poszukującym.

W szczególności:

  • pragniemy zapewnić w każdej szkole lekcje wyrównawcze dla dzieci, które mają kłopoty z nauką,
  • chcemy wprowadzenie nauczania dwóch języków obcych w szkole podstawowej,
  • uważamy, że należy dać samorządom większe uprawnienia w dziedzinie oświaty, by wspólnoty lokalne i rodzice mogli zadbać o poziom szkół,
  • będziemy wspierać finansowo edukację dzieci i młodzieży z ubogich rodzin
  • popieramy objęcie nauką szkolną sześciolatków oraz wychowanie przedszkolne dla pięciolatków,

Jesteśmy przekonani, że polityka społeczna musi wspomagać rodziny, tak by kobiety i mężczyźni byli w stanie sprostać obowiązkom rodzinnym i jednocześnie realizować swoje aspiracje edukacyjne i zawodowe. Chcemy wprowadzić takie ułatwienia w organizacji usług, świadczeń oraz pracy, aby kobiety i mężczyźni mogli łączyć pracę i edukację z obowiązkami rodzicielskimi. Aktywność zawodowa, awans i stabilność ekonomiczna nie powinny być w konflikcie z rodzicielstwem, ale wyrównywać szanse i możliwości zarówno kobiet jak i mężczyzn.

Dlatego chcemy:

  • znacznie zwiększyć liczbę miejsc w przedszkolach, żłobkach oraz świetlicach szkolnych i podnieść standard opieki nad dziećmi,
  • dostosować świadczenia do konkretnych potrzeb rodzin, np. świadczenia wychowawcze powinny przysługiwać również tym, którzy, opiekując się dziećmi, pracują,
  • wprowadzić przepisy umożliwiające skuteczną egzekucję alimentów,
  • podnieść co najmniej do wysokości minimalnego wynagrodzenia kwotę dodatku pielęgnacyjnego , by ktoś wymagający opieki z powodu wieku lub długotrwałej choroby nie był ciężarem ponad siły dla innych członków rodziny,
  • wprowadzić możliwość łączenia częściowej emerytury (przed oficjalnym wiekiem emerytalnym) z opieką nad członkami rodziny wymagającymi stałej troski,
  • pomóc przedsiębiorcom wprowadzać rozwiązania przyjazne dla osób opiekujących się dziećmi (elastyczny czas pracy, upowszechnienie pracy niepełnym wymiarze, organizacja opieki nad dziećmi),
  • rozwijać programy pomagające rodzicom powrócić do pracy zawodowej po okresie opieki nad małym dzieckiem,
  • promować włączanie się mężczyzn w opiekę i wychowanie dzieci,
  • egzekwować równe prawa kobiet i mężczyzn do pracy, płacy, kształcenia i awansu zawodowego,
  • wprowadzać rozwiązania przyjazne osobom wychowującym dzieci: elastyczny czas pracy, mini-przedszkola oraz taką organizację pracy, by nie wykluczała bezpośredniej opieki nad dzieckiem,
  • wspierać przedsiębiorczość kobiet,
  • zapewnić dostępność do doradztwa rodzinnego i pomocy w kryzysie rodziny,
  • podnieść standardy usług publicznych na rzecz obywateli i rodzin,
  • zadbać o podniesienie prestiżu pracy domowej osób zajmujących się wychowaniem (np. poprzez możliwość ustawowego dzielenia emerytury na oboje i przeniesienia emerytury w wypadku śmierci, na drugiego współmałżonka).

Półtora miliona rodzin w Polsce nie ma własnego mieszkania, a wiele osób mieszka w lokalach, w których brak ciepłej wody czy kanalizacji.

Dlatego zamierzamy:

  • przeznaczyć więcej środków publicznych na budowę i remont mieszkań, w tym na rozwój TBS-ów,
  • wspierać poprzez ulgi podatkowe osoby budujące mieszkania na wynajem,
  • wspierać ze środków państwowych i UE modernizację budynków oraz rewitalizację terenów poprodukcyjnych i zdewastowanych,
  • rozwijać ofertę państwa w zakresie częściowego współfinansowania kredytów hipotecznych dla rodzin kupujących swoje pierwsze „M”.

Nauka

Wyzwaniem jest nowoczesna i dynamicznie rozwijająca się Polska. Takiego kraju potrzebujemy. Cenimy wolną myśl badawczą i naukową. Należy prowadzić politykę rozumnego promowania zasady „doskonałości” w nauce, tak silnie wspieraną przez Unię Europejską, co stwarza w tej dziedzinie ogromne możliwości. Będziemy budować społeczeństwo ludzi wykształconych i gospodarkę opartą na wiedzy.

Dlatego chcemy:

  • Przywrócenia pełnej autonomii i demokratycznych standardów wyboru władz przedstawicielskich w uczelniach wyższych.

  • Przyjęcia klasyfikacji dziedzin nauki i technik według klasyfikacji OECD.

  • Wyeliminowania finansowania szkół niepublicznych.

  • Wsparcia finansowego dla co najmniej 25% najlepszych polskich czasopism branżowych.

  • Ustalenia minimów kadrowych dla pracowników naukowych ze stopniem doktora habilitowanego w liczbie minimum 6 na każdy kierunek prowadzonych studiów.

  • Zwiększenia finansowania polskiej nauki i szkolnictwa wyższego do tego samego poziomu jak wydatki na obronność.

  • Eliminacji ograniczenia w zatrudnieniu pracowników naukowych na innych uczelniach i w biznesie oraz możliwości pracy pracowników naukowych (profesorów) do 75 roku życia.

  • Godnie wynagradzanej pracy kadry naukowo-dydaktycznej i technicznej. Płaca powinna być związana z wielokrotnością poziomu płacy minimalnej.

  • Podporządkowania struktur NCBiR i NCN nowo powołanym organom przedstawicielskim uczelni, uproszczenia procedury wniosków i zwiększenia nakładów na badania naukowe. Zniesienia ograniczeń wiekowych dla osób składających granty. Jedynym kryterium przydziału środków winna być jakość prowadzonych badań, w oparciu o w pełni transparentne, obiektywne procedury konkursowe.

Kultura

W świecie, w którym zacierają się granice geograficzne i państwowe, kultura określa tożsamość, nadaje sens ludzkim biografiom, stanowi o wielkości narodu i jego miejscu wśród innych. To ona tworzy nasz wizerunek. Bez kultury nie można rozwijać świadomego społeczeństwa obywatelskiego.

Uważamy, że:

  • Kultura i sztuka w demokratycznym państwie tworzy przestrzeń dyskursu, w którym różne światopoglądy oraz racje ścierają się w dialogu. Państwo winno zachować wobec nich neutralność, czynnie przeciwstawiając się jedynie postawom sprzecznym z fundamentami wolnego społeczeństwa oraz działaniami niezgodnymi z prawem.
  • Koniecznym jest zapewnienie instytucjom kultury możliwości stabilnego i merytorycznego działania oraz dbałość o to, by praca w kulturze była godnie opłacana, a dobór kadr kierowniczych odbywał się poprzez jawne konkursy oceniane przez niekwestionowane autorytety w danej dziedzinie. W przyznawaniu dotacji należy opierać się na merytorycznej, obiektywnej ocenie, i przestrzegać zasady pluralizmu.
  • Jednym z podstawowych atrybutów społeczeństwa obywatelskiego jest powszechna dostępność do dóbr kultury bez względu na status materialny oraz miejsce zamieszkania. Należy więc zdecentralizować przekazywanie środków. Należy także wspierać mniejsze ośrodki kultury usytuowane poza dużymi miastami. Ich działalność stanowi jeden z warunków rozwoju „Polski powiatowej”, element godnościowy, wzmacniający tożsamość, wyrównujący szanse edukacyjne (tak samo w przypadku zabytków – należy dbać o nie na równym poziomie w mniejszych ośrodkach). Instytucje wiodące w dużych miastach powinny obowiązkowo wspierać także mniejsze ośrodki.
  • Media publiczne powinny zyskać niezależność od czynników politycznych i przy zachowaniu pluralizmu, wypełniać misję przede wszystkim edukacyjną i kulturalną.
  • Wspierać działania instytucji powołanych do promocji polskiej kultury zagranicą, takich jak Instytut Mickiewicza i zlikwidować Polską Fundację Narodową. Promowanie polskiej kultury winno być elementem polityki zagranicznej (podobnie, jak we Francji). Ważnym elementem rozwoju dyplomacji kulturalnej powinno być zwiększenie nacisków na wsparcie artystów z terenów dotkniętych wojną lub autorytarną władzą poprzez zwiększenie ilości programów stypendialnych i rezydencjonalnych.
  • Należy wprowadzić zachęty i bonifikaty dla prywatnych właścicieli zabytków, by na określoną liczbę dni w roku (np. kilkanaście) udostępniali je zwiedzającym.
  • Powrócić do tematu mecenatu prywatnego, czyli odpisów podatkowych dla przedsiębiorców i osób fizycznych, które będą wspierały przedsięwzięcia kulturalne z naciskiem na wsparcie ochrony dziedzictwa oraz kulturę.
  • Ustalić środki naprawcze, jakie należy zastosować, aby odbudować instytucje kultury zdewastowane ostatnimi rządami i wrócić do polityki personalnej opartej o rzeczywiste kompetencje i kwalifikacje.
  • Wraz z powiększającymi się dochodami państwa należy sukcesywnie zwiększać środki budżetowe na kulturę.

Program Unii Europejskich Demokratów opracowała Rada Polityczna UED